Στο παρον ιστολογιο εχουν πλειστακις αναφερθει βιβλια αρχαιογνωσιας - οπως εδώ, παραδειγματος χαριν. Η ενδεικνυμενη βιβλιογραφια του ιστολογιου (μονογραφιες, αρθρα επιστημονικων περιοδικων, καταλογοι εκθεσεων και συνεδριων, επετειακοι τομοι) αποτελει ομως τις δευτερογενεις πηγες της αρχαιογνωσιας. Για την μελετη του παρελθοντος, για την αρχαια ιστορια, χρειαζονται οι πρωτογενεις πηγες. Αυτες αποτελουνται απο τα εργα αρχαιων συγγραφεων κυριως. Αλλες πηγες του ειδους ειναι η Επιγραφικη, η Νομισματικη, η Παπυρολογια. Οπως ομως ο σπουδαστης της Νομικης και της Πολιτικης Επιστημης θα πρεπει να μελετησει τους δικανικους λογους των 10 ρητορων (Ισοκρατη, Αισχυνη, Λυσια, Δημοσθενη, Αντιφωντα, Ανδοκιδη, Ισαιου, Λυκουργου, Υπερειδη, Δειναρχου) και επιλεγμενα πλατωνικα κειμενα (π.χ. τους Νομους, την Πολιτεια), οπως και ο ηθοποιος θα πρεπει να γνωριζει τα εργα των τριων τραγικων (Αισχυλου, Σοφοκλη, Ευριπιδη) και του κωμικου Αριστοφανη, ετσι και ο ιστορικος θα πρεπει, εκτος των εργων που παρατιθενται στο κειμενο του Ιουνιου 2015 (βλ. λινκ εντ.) να μελεταει και τα εργα των αρχαιων ιστορικων.
Οι αρχαιοι Ελληνες και Ρωμαιοι ιστορικοι ειναι σημαντικοι, επειδη αναφερουν και ενιοτε σχολιαζουν γεγονοτα (κυριως μαχες) και προσωπα. Ορισμενοι εξ αυτων, οπως οι Θουκυδιδης, Ξενοφωντας, Φλαβιος Ιωσιππος κ.α. τα εχουν ζησει κιολας, επομενως το εργο τους εχει κατι τι το εμπειρικο. Χρειαζεται ομως προσοχη, γιατι οι αρχαιοι ιστορικοι ειναι υποκειμενικοι σε αυτα που γραφουν. Οι πηγες αρκετων εξ αυτων, οπως των Ηροδοτου, των Ατθιδογραφων, του Παυσανια, βασιζονται σε δοξασιες, παραδοσεις και διηγησεις τριτων. Το προβλημα εντεινεται, καθως οι αρχαιοι ιστορικοι αναφερονται σε ζητηματα και γεγονοτα που δεν τα εχουν ζησει, αλλα αφορουν το απωτερο παρελθον, οπως π.χ. τον πολεμο της Τροιας και προσωπα της μυθολογιας που εμεις οι συγχρονοι θεωρουμε προιοντα φαντασιας. Σε αυτες τις περιπτωσεις μιλαμε για "αρχαιολογιες".
Βασικοι αρχαιοι ιστορικοι, τους οποιους πρεπει να εχουμε υποψιν μας και να καταφευγουμε στο εργο τους για να μελετησουμε πως αναφερουν προσωπα και γεγονοτα, ειναι οι ακολουθοι:
Ο Ηροδοτος απο Αλικαρνασσο, ο οποιος στα 5 με 4 τελευταια βιβλια του αναφερεται στους Περσικους Πολεμους (490/ 480-479 π. Χ.),
ο Θουκυδιδης ο Αθηναιος, ο οποιος γραφει για τον Πελοποννησιακο Πολεμο (431-411 π. Χ.),
ο Ξενοφων ο Αθηναιος γραφει στο εργο του "Ελληνικα" για την τελευταια φαση του Πελοποννησιακου Πολεμου (411-403 π. Χ.),
οι Αρριανος και Κ. Ρουφιος αναφερονται στην εκστρατεια του Μ. Αλεξανδρου,
ο Πολυβιος απο την Μεγαλοπολη γραφει για την μετα τον Αλεξανδρο εποχη και για τους Καρχηδονιακους (264-146 π. Χ.) και Μακεδονικους (214-168 π. Χ.) Πολεμους,
ο Διονυσιος ο Αλικαρνασσεας στην "Ρωμαικη Αρχαιολογια" περιγραφει τα γεγονοτα εως τον 1ο Καρχηδονιακο Πολεμο (264-241 π. Χ.),
ο Φλαβιος Ιωσιππος στους "Ιουδαικους Πολεμους" αναφερεται στην Επανασταση των Μακκαβαιων (167-157 π. Χ.)
ο Διοδωρος ο Σικελιωτης αναφερεται σε γεγονοτα εως το 60 π. Χ.,
ο Τιτος Λιβιος στην "Ιστορια της Ρωμης" που συνεγραψε, αναφερει γεγονοτα εως το 90 π. Χ.,
ο Διον Κασσιος στην δικη του "Ρωμαικη Ιστορια" γραφει εως την εποχη του Μαρκου Αυρηλιου.
Περαιτερω πηγες υπαρχουν στην συλλογικη εκδοση Fragmenta Graecorum Historicorum, η οποια συμπεριλαμβανει και εργα Μυθογραφων/ Ατθιδογραφων και Γεωγραφων, οπως των Εκαταιου Μηλισιου και Ελλανικου Μυτηλιναιου. Ο Πλουταρχος με τους "Βιους" του ειναι μια πολλη καλη πηγη πληροφορησης προσωπων, εν μερει και ο Σουητωνιος που γραφει για τους Ρωμαιους αυτοκρατορες.
Σχετικα με το ζητημα της "αρχαιολογιας", της καταγραφης δηλαδη του απωτερου παρελθοντος στο εργο των αρχαιων ιστορικων, οφειλεται να μελετηθουν το προοιμιο της "Ιστοριας" του Θουκυδιδη, το 5ο και 6ο βιβλιο του Διοδωρου Σικελιωτη, το 1ο και 2ο βιβλιο των εργων των Τιτου Λιβιου, Διονα Κασσιου και Διονυσιου Αλικαρνασσεα. Επισης η "Ιουδαικη Αρχαιολογια" του Φλαβιου Ιωσιππου, τα "Αιγυπτιακα" του Μανεθωνος και τα "Βαβυλωνιακα" του Βηρωσσου.
Για ζητηματα Εθνολογιας, Γεωγραφιας, για το πως εβλεπαν οι αρχαιοι Ελληνες τους ιδιους και τους αλλους, παραπεμπουμε στα 4 πρωτα βιβλια της "Ιστοριας" του Ηροδοτου και στα 4 με 5 πρωτα βιβλια στο εργο του Διοδωρου. Συνιστωνται επισης η μελετη των "Γεωγραφικων" του Στραβωνα, καθως και η "Ελλαδος Περιηγησις" του Παυσανια.
Υ. Γ.: Δεν χρειαζεται να αγορασει κανεις τιποτε απο τα παραπανω, καθως σχεδον ολα τα κειμενα των προαναφερομενων αρχαιων ιστορικων μπορουν να βρεθουν δωρεαν στο διαδικτυο, ειτε σε μεταφρασεις, ειτε στο πρωτοτυπο.
