2 ΝΕΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΝΩΙΚΗ ΚΡΗΤΗ.

 

 Το 2021 φερεται πως, παρα τα προβληματα που εφερε ο κορονοιος (ενα εξ αυτων ηταν το κλεισιμο των βιβλιοπωλειων, τουλαχιστον στην Αθηνα, τον χειμωνα του 2020/21) υπηρξε γονιμο οσον αφορα την εκδοση νεων βιβλιων. Προσφατα λοιπον μαθαμε οτι κυκλοφορησαν δυο νεα εγχειριδια - το ενα στην αγγλικη, το αλλο στην γερμανικη γλωσσα - αναφορικα με τον πολιτισμο της μινωικης Κρητης (της Κρητης της Εποχης του Χαλκου δηλαδη). Τα δυο βιβλια πλην της θεματικης τους, εχουν καποια κοινα στοιχεια (και σε αυτα δεν συμπεριλαμβανουμε το εξωφυλλο με την πασιγνωστη παρασταση των ταυροκαθαψιων απο τοιχογραφια του ανακτορου της Κνωσου!). Ενα εξ αυτων ειναι οτι οι συγγραφεις των εχουν ασχοληθει επι χρονια με το αντικειμενο τοσο στην ερευνα οσο και στην διδασκαλια, ειναι μαλιστα και ανασκαφεις θεσεων στην Κρητη.

Ο συγγραφεας του αγγλογλωσσου εγχειριδιου (εικ. 1), L. Vance Watrous ανασκαπτει επι δεκαετιες στα Γουρνια. Ο δε συγγραφεας του γερμανογλωσσου βιβλιου (εικ. 2), Δ. Παναγιωτοπουλος, ελληνικης καταγωγης αρχαιολογος με εδρα την Χαιδελβεργη, υπηρξε μαθητης του Γ. Σακελλαρακη και συμμετειχε ως φοιτητης σε ανασκαφες του στην Κρητη. Συνδιυθυνε με τον Σακελλαρακη μεταξυ 2005-2007 την ανασκαφη στην Ζωμινθο και λιγα χρονια αργοτερα ανελαβε την ανασκαφη στην Κουμασα για λογαριασμο της εν Αθηναις Αρχαιολογικης Εταιρειας.

Αλλα κοινα μεταξυ των δυο βιβλιων ειναι οτι ακολουθουν (ειδικα το πρωτο) μια χρονολογικη προσεγγιση στην διαρθρωση του κειμενου, ξεκινωντας απο τις απαρχες της κατοικισης της νησου και δινοντας εμφανση στην Εποχη του Χαλκου με τις χρονολογικες της διαστρωματωσεις (Πρωιμη, Μεση, Υστερη Μινωικη κτλ.). Απο κει και περα, διαφοροποιουνται, με το δευτερο βιβλιο, του Παναγιωτοπουλου, να ομοιαζει περισσοτερο με δοκιμιο και να προσλαμβανει περισσοτερο ανθρωποκεντρικο χαρακτηρα, οπως μαρτυραει η διαρθρωση των επιμερους κεφαλαιων με βιβλιογραφια στο τελος του καθε κεφαλαιου.

 Και τα δυο εγχειριδια ειναι πολυ σημαντικα ως συνοπτικα εισαγωγικα εργα για αρχαριους και μη φοιτητες, αλλα και για μη ειδικους που ενδιαφερονται για τον πολιτισμο της μινωικης Κρητης. Ειδικα το γερμανογλωσσο εγχειριδιο κατεχει περιοπτη θεση εδω και οχι μονο επειδη η Κρητη κραταει τα σκηπτρα στις προτιμησεις των Γερμανων τουριστων ως τοπος καλοκαιρινων διακοπων! Και σε παλαιότερο κείμενο ειχε τονιστει το ποσο σημαντικο ειναι το οτι εμφανιζονται τα τελευταια χρονια γερμανογλωσσα πονηματα που ασχολουνται με τους πολιτισμους του Αιγαιου και της Ελλαδος κατα τους προκλασικους χρονους. Το 2017/18 ειχαν εκδοθει αντιστοιχα εργα αναφορικα με την μυκηναικη Ελλαδα (J. Fischer, Mykenische Paläste, Zabern Verlag - S. Deger-Jalkotzy, mykenisches Griechenland, Beck´s Wissen - Ausstellungskatalog Karlsruhe 2018, Die sagenhafte Welt des Agamemnon). Σειρα ειχε επομενως η μινωικη Κρητη. Και ειναι ευχαριστη εκπληξη οτι η εκδοση προηλθε απο τον εκδοτικο οικο Kohlhammer Verlag και την αξιολογη σειρα του βιβλιων τσεπης Urban Taschenbücher. Διοτι ο συγκεκριμενος εκδοτικος οικος ειχε μεχρι προτινος εξειδικευση σε ιστορικα βιβλια αναφορικα με τον Μεσαιωνα και τους Νεωτερους χρονους. Τιτλοι σχετικα με ρωμαιους αυτοκρατορες και λαους οπως οι Ουννοι, οι Γοτθοι, οι Βανδαλοι κυκλοφορουσαν απο την εν λογω σειρα σε κιτρινα εξωφυλλα. Φαινεται πως ο προαναφερομενος εκδοτικος οικος εκανε μια στροφη και πλεον θα περιλαμβανει στους τιτλους του και θεματα απο τον αρχαιο κοσμο. Το βιβλιο του Παναγιωτοπουλου αναμενοταν να κυκλοφορησει εδω και 4 ή 5 χρονια, με κιτρινο εξωφυλλο και τον τιτλο "Oι Μινωιτες" (Die Minoer). Ο εκδοτικος οικος το διαφημιζε ετσι στην ιστοσελιδα του. Αργησε να γινει, αλλα ηρθε η εκδοση και αυτο ειναι το σημαντικοτερο.

Θεωρουμε σε αυτο το σημειο οτι περισσοτερα λογια ειναι περιττα και ευχομαστε καλη διασκεδαση και απολαυστικο διαβασμα σε οσους και οσες προμηθευτουν τα προαναφερομενα βιβλια!

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ.

 

 Σχετικά νέο, αλλά ενδιαφέρον και προσοδοφόρο είναι το πεδίο των αυτοβιογραφιών ή βιογραφιών αρχαιολόγων. Δεν συμβαίνει συχνά, αλλά όταν συμβαίνει προσελκύει έντονα την προσοχή των νεωτέρων γενεών. 

 Πριν λίγα χρόνια είχε γίνει λόγος για την βιογραφία του Ekrem Akurgal, του αδιαφιλονίκητου και αδιαμφισβήτητου "spoke person" της αρχαιολογίας στην γειτονική Τουρκία. Λίγο καιρό αργότερα δημοσιευτήκαν τα πρακτικά ενός συνεδρίου αναφορικά με με την ζωή και το έργο του Σπυρίδωνα Μαρινάτου, ο οποίος υπήρξε ο αντίστοιχος του Akurgal "πότνιος ανήρ" της ελληνικής αρχαιολογίας :

 Παρόμοια έργα έχουν κυκλοφορήσει και για άλλους, όπως τον Fritz Schachermeyr και τον Carl Blegen. Πρόσφατα επίσης είναι και τα βιογραφικά έργα για Βρετανούς αρχαιολόγους με έντονη ζωή και εργογραφία, οι οποίοι συμμετείχαν και στον Β΄ ΠΠ υπέρ της Ελλάδος. Δυο εξ αυτών είναι οι John Pendlebury και Thomas J. Dunbabin, οι βιογραφίες των οποίων (στις οποίες η δράση τους κατά των Ναζί παίζει σημαντικό ρόλο) παρουσιάζονται ακολούθως:

 O απόφοιτος της Οξφόρδης Humfry Payne δεν συμμετείχε στον Β' ΠΠ. Πέθανε στα 1936 στον Ευαγγελισμό και σε ηλικία 34 ετών. Είχε προσβληθεί από σταφυλόκοκκο. Από τα 1929 και μέχρι τον θάνατό του, ο νεαρός επιστήμονας υπήρξε διευθυντής της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών. Προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στον επιστημονικό κόσμο με την μελέτη του πάνω στην κορινθιακή κεραμική της αρχαικής εποχής που δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο "Necrocorinthia". Πρόλαβε να δημοσιεύσει υλικό από την Περαχώρα, την οποία ανέσκαψε μεταξύ 1930 και 1933. Ο ειδήμων επί των μνημείων της αθηναικής Ακροπόλεως Αλέξανδρος Μάντης του αφιέρωσε μια εξαιρετική βιογραφία ως ελάχιστο φόρο τιμής σε εναν νέο, ιδιοφυή, πολλά υποσχόμενο επιστήμονα (ακριβώς όπως και οι προαναφερομενοι Pendlebury και Dunbabin), η ζωή και η καριέρα του οποίου δυστυχώς έληξαν άδοξα εξαιτίας μιας μόλυνσης:

 Φανταζόμαστε και ελπίζουμε να ακολουθήσουν και άλλες παρόμοιες δημοσιεύσεις...