Η ΡΕΒΑΝΣ.

Την Πρωτοχρονια του 1523 ενας στολος απο περιπου 50 πλοια γεματα απο μελη του ταγματος των Ιπποτων του Αγιου Ιωαννη εγκατελειπε την Ροδο κατευθυνομενος προς την Κρητη. Η Ροδος υπηρξε η εδρα του ταγματος αυτου για περιπου δυο αιωνες. Οι Ιωαννιτες ελκουν την καταγωγη τους απο την Ιερουσαλημ. Κατα την διαρκεια της Α' Σταυροφοριας, καπου μεσα στα 1023 ιδρυθηκε το ταγμα αυτο, τα μελη του οποιου φερουν λευκο σταυρο σε κοκκινο η' μαυρο φοντο. Η πολη Ακρα στην Παλαιστινη υπηρξε το ορμητηριο τους μεχρι και το 1291, οποτε και καταληφθηκε απο τους Σαρακηνους. Οι Ιωαννιτες εγκατασταθηκαν στην Κυπρο, μεχρι που στα 1309 τους δοθηκε η δυνατοτητα να αποκτησουν καινουργια εδρα. Το νησι της Ροδου, πολυ κοντα στις μικρασιατικες ακτες, με ευφορο, πλουσιο εδαφος και μικροτερη εκταση απο την Κυπρο, αρα και καλυτερα ελεγχομενο, παρειχε τις ιδανικες προυποθεσεις που ζητουσε το ταγμα του λευκου σταυρου.

Palace Armoury, Valletta, Malta

Τειχη της παλιας πολης στην Ροδο

Τειχη της Βαλλεττας στη Μαλτα


Αιθουσα στο παλατι του Μεγαλου Μαγιστρου στη Ροδο

Ετσι, το 1310 οι Ιωαννιτες εγκαθιστανται στην Ροδο. Στο βορειο τμημα του νησιου δημιουργουν την βαση τους, οχυρωνοντας τα λιμανια, τα οποια ησαν ηδη απο την αρχαιοτητα σε χρηση. Σε μικρη αποσταση απο το σημερινο εμπορικο λιμανι, στην ακτη Σαχτουρη, οχυρωνουν την παλια πολη με πετρινα τειχη και ταφρο γυρω τους.

Οι καιροι ειναι δυσκολοι. Στους Αγιους Τοπους οι Ιωαννιτες ειχαν να αντιμετωπισουν τους Σαρακηνους. Τα επομενα χρονια ομως, απο την εγκατασταση τους στη Ροδο και μετα, νεος κινδυνος εμφανιζεται στον οριζοντα. Δεν ειναι μονο οι καθε λογης πειρατες που λυμαινονται το νησια του Αιγαιου και τις μικρασιατικες ακτες, περιοχες, στις οποιες ο δυτικοευρωπαικος/ φραγκικος ελεγχος υπηρχε απο το 1204. Πρωτα οι Σελτζουκοι και υστερα οι Οθωμανοι θα ερθουν σε συγκρουση με τους Ιπποτες.

Κι ομως. Τα τειχη της Ροδου και οι υπερασπιστες της πολης αντιμετωπιζουν με επιτυχια τις πολιορκιες του 15ου αιωνα. Στα 1444 την επιθεση του Σουλτανου της Αιγυπτου και στα 1480 την πολιορκια του Μεχμετ Β'. Η τριτη πολιορκια της Ροδου ομως ειναι που θα αποβει μοιραια για τους Ιπποτες του λευκου σταυρου...

Στα 1522 ο Σουλειμαν ο Μεγαλοπρεπης πολιορκει με πολυαριθμο στρατο και στολο την Ροδο. Οι Ιωαννιτες δεν μπορουν να τα βγαλουν περα. Βοηθεια απο τα βασιλεια της κεντρικης Ευρωπης δεν εφτασε ποτε, εκτος απο ενα τμημα στρατου απο την Βενετια, που επιτελους καταλαβε ποσο πολυ διακυβευονται τα συμφεροντα της στη Μεσογειο απο τους Οθωμανους. Και αυτο ομως δεν ηταν αρκετο. Ετσι, στα τελη της χρονιας, οι υπερασπιστες της Ροδου σηκωνουν λευκη σημαια. Παραδιδουν την πολη και το νησι στους Οθωμανους και διαταζονται να το εγκαταλειψουν.

Οι Ιωαννιτες εγκαθιστανται προσωρινα στην Κρητη. Ο απωτερος σκοπος τους ειναι να ανακαταλαβουν την αγαπημενη τους Ροδο. Αμεσως ξεκινουν οι διαβουλευσεις των αρχηγων τους με τους μεγαλους οικους της Ευρωπης και με τον Παπα. Μια λυση αναγκης τους δινεται απο τον αυτοκρατορα της Αγιας Ρωμαικης Αυτοκρατοριας, γονο των Χαμπσβουργων και των Αραγωνων Καρολο Ε'. Πολλα χιλιομετρα μακρια απο την Ροδο και την Κρητη, προς τα δυτικα, μεταξυ της Σικελιας και της Μπαρμπαριας (Τυνησια) υπαρχει ενα συμπλεγμα τριων νησιων, σε εξαιρετικα στρατηγικη θεση. Το μεγαλυτερο απο αυτα, ονομαζεται Μαλτα. Στα 1530 το νησι αυτο θα γινει η νεα βαση των Ιωαννιτων. Σε ανταλλαγμα για την προσφορα του αυτοκρατορα, οι Ιπποτες δεσμευονται να διακυβευουν τα συμφεροντα του, πολεμωντας τους κουρσαρους και τους πειρατες που λυμαινονταν την κεντρικη και δυτικη Μεσογειο εχοντας τις ακτες της Τυνησιας για ορμητηριο τους και τους Οθωμανους για συμμαχους.

Ο 16ος αιωνας σηματοδοτει την ακμη της παντοδυναμιας της Οθωμανικης αυτοκρατοριας. Ενω η Ευρωπη ζει την εποχη της Αναγεννησης στις τεχνες και τα γραμματα, προσπαθωντας παραλληλα να ανοιξει νεους εμπορικους δρομους διαμεσου των εξερευνητικων ταξιδιων, αφου οι κεντρικες διοδοι, κυριως δια ξηρας, ελεγχονται, οι Οθωμανοι επιχειρουν ανοιγματα επεκτατικα, τοσο δια θαλασσης, οσο και δια ξηρας. Η Μεσογειος ελεγχεται σχεδον ολη απο αυτους, οπως φυσικα και οι εμπορικοι δρομοι που οδηγουν στις Ινδιες. Ειναι επομενως κατανοητο, γιατι Ισπανοι, Πορτογαλλοι, Γενοβεζοι, Βενετσιανοι, επιχειρουν προσβαση προς την Ανατολη μεσω αλλων διοδων. Πολυ αργα βεβαια σκεφτηκαν οι Ευρωπαιοι οτι επρεπε τοτε, στα 1453, να ειχαν υποστηριξει την Βυζαντινη αυτοκρατορια! Ενας αδυναμος, χριστιανικος συμμαχος θα τους ηταν πολυτιμοτερος απο εναν ισχυρο αλλοθρησκο. Οι Οθωμανοι εφτασαν μεχρι να πολιορκησουν την Βιεννη. Παρα την ισχυ τους ομως, ενοχλουνταν απο το αγκαθι των Ιωαννιτων που τους τσιμπαγε τακτικα...

Στις 18 Μαιου του 1565 ενας υπεραριθμος τουρκικος στολος πλεει απο την Κωνσταντινουπολη προς την Μαλτα. Τρεις πασαδες ειναι επικεφαλεις. Απο τους τρεις ομως, ο Σουλτανος με φιρμανι εχει δωσει το γενικο κουμαντο στον αλλοτινο πειρατη Τουργκουτ Ρεις.

Οι Ιωαννιτες εχουν εγκατασταθει στη νησιδα ξηρας μεταξυ δυο στενων κολπισκων στα ανατολικα του νησιου. Στην ακρη της εχουν χτισει το οχυρο Σανκτε Ελμο, δινοντας του την μορφη αστεριου. Απο εκει, εχουν περιτειχισει ολη την νησιδα με ισχυρα τειχη. Απο το οχυρο εχουν θεα περιπου 180 μοιρων προς το πελαγος. Ο υπερασπιστης της πολης και Μεγας Μαγιστρος ειναι ο Jean de la Vallette, ενας εμπειρος Γασκωνος πολεμιστης, απο τον οποιο θα παρει αργοτερα η πρωτευουσα της Μαλτας την ονομασια της. Ο σκληροτραχηλος Γασκωνος γνωριζει καλα την ιδιοσυγκρασια των Οθωμανων, καθως ειχε πιαστει σε μαχη αιχμαλωτος τους και τραβαγε για δυο χρονια κουπι σε γαλερες σαν σκλαβος τους. Το σχεδιο για την επανακατακτηση της Ροδου μπορει να περιμενει. Οι Οθωμανοι εκαναν την πρωτη τους κινηση, δεν υπαρχει πλεον χρονος για χασιμο.

Παρα τις διαφωνιες και τις αλληλοσυκοφαντιες μεταξυ των τριων πασαδων, οι Οθωμανοι καταφερνουν στην αρχη να επιβληθουν, καταλαμβανοντας στις 23 Ιουνιου το οχυρο του Σανκτε Ελμο. Λιγο αργοτερο ομως, ο Τουργουτ Ρεις πεθαινει και η ενταση μεταξυ των εναπομειναντων πασαδων μεγαλωνει, καθως ο Σουλτανος ναι μεν εφαρμοσε το "διαιρει και βασιλευε", αλλα οδηγησε τους δυο πασαδες σε μια ανελεητη κοντρα για το αρχηγιλικι στην πολιορκια της Μαλτας, μετατρεποντας τους σε αντιπαλους, καθως ο καθενας ηθελε να κανει το δικο του. Ταυτοχρονα, το ηθικο τνω Τουρκων στρατιωτων ολο και επεφτε, αφου δεν ησαν μονο μαρτυρες της κοντρας μεταξυ των αρχηγων τους, αλλα αναγκαζονταν να πολεμησουν υπο πιεση, χωρις καν να ξερουν γιατι. Ο Μεγας Μαγιστρος ειχε επισης φροντισει να καουν τα σπαρτα και να μολυνθει το λιγοστο ποσιμο νερο εκτος των τειχων, κανοντας τους τη ζωη ακομα πιο μαρτυρικη. Τα καλοκαιρια στη Μαλτα ειναι αλλωστε πολυ ξηρα...

Ετσι, μολονοτι αρχικα φαινοταν να εξελισσεται το ολο ζητημα ως μια ακομη επιτυχια του Οθωμανικου στρατου (ο Τουργκουτ Ρεις ειχε προλαβει να κατακτησει ολο το Γκοζο, το βορειοτερο κατοικησιμο νησι του μαλτεζικου συμπλεγματος και να πουλησει ολους τους κατοικους του στα ανατολιτικα σκλαβοπαζαρα), παραλιγο δε να καταληξει σε πυρρειο νικη! Οι Οθωμανοι ειχαν καταλαβει σημαντικα σημεια και οχυρα, αλλα η αντισταση των κατοικων και των Ιωαννιτων ηταν ισχυροτατη και προκαλεσε τον θαυμασμο των βασιλικων οικων της Ευρωπης. Αυτη την φορα οι Ιωαννιτες δεν ησαν προθυμοι να μετακομισουν και παλι. Η Μαλτα ηταν το σπιτι τους. Εδω θα εμεναν. Οι μηχανικοι και οι τεχνιτες δουλευαν ακαταπαυστα στην δημιουργια λαγουμιων και καταφυγιων, στην ανοικοδομιση και περαιτερω ισχυροποιηση των τειχων. Οι οπλουργοι κατασκευαζαν οπλα και πυρομαχικα. Καθε μεσο χρησιμοποιουνταν, προκειμενου να επιβιωσουν. Γνωριζοντας την σκληροτητα των Οθωμανων, οι Ιωαννιτες δεν δισταζαν να τους πετουν τα κεφαλια των Τουρκων αιχμαλωτων που επιαναν σε επιθεσεις αστραπη εξω απο τα τειχη, ελπιζοντας να καμψουν ετσι το ηθικο τους. Στις 11 Σεπτεμβριου του 1565 η πολιορκια της Μαλτας εληξε. Ο Οθωμανικος στολος απεπλευσε για την Κωνσταντινουπολη. Αυτη την φορα οι Ιωαννιτες νικησαν και πηραν την ρεβανς απο τους αντιπαλους τους. Απο τοτε ονομαζονται και Μαλτεζοι Ιπποτες η' Ιπποτες της Μαλτας. Η δυναμη τους στο νησι θα κρατησει μεχρι το 1798, οταν ο κορσικανος Ναπολεων Βοναπαρτης το καταλαβει.