Sonntag, 5. Juli 2009

ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ ΙΙ.

Τελη Αυγουστου 1999. Ηταν μεσημερι και ο ηλιος εκαιγε, ενω το Karthage εμπαινε στο λιμανι της Τυνιδος, La Goullette. Στους επιβατες συγκαταλεγονταν και ο Τ. στο παρθενικο του ταξιδι εκτος Ευρωπης. Ηταν σαν να εφτανε πραγματικα οχι μονο σε αλλο τοπο, αλλα και σε αλλο χρονο. Μετα απο τοσες ωρες παραμονης στην θαλασσα ηταν λιγο περιεργο το συναισθημα του να πατας σε στερεο εδαφος. Το κονβοι με τα δυο φορτηγακια βγηκε απο το πλοιο και περιμενε υπομονετικα στο τελωνειο. Ευρισκονταν πλεον επι της αφρικανικης ηπειρου, σε ενα κομματι με εμφανεις επιρροες απο τον αραβικο πολιτισμο και την γαλλικη γραφειοκρατια.

Ολοι οι ταξιδιωτες περιμεναν υπομονετικα στα αυτοκινητα τους, προσπαθοντας να αγνοησουν την ζεστη. Καποτε ηρθε και η σειρα των εξερευνητων απο την Γερμανια. Πιστοποιηθηκε ο ελεγχος των διαβατηριων τους και εγινε η ανταλλαγη νομισματων, απο γερμανικα μαρκα σε τυνισιακα δηναρια. Το ταξιδι τους ομως δεν ειχε ολοκληρωθει. Ηταν σχεδον απογευμα και ο προορισμος τους ηταν μια περιοχη καπου 100 χλμ. νοτιοδυτικα της Τυνιδος. Εκει θα συναντουσαν τους καθηγητες τους, οι οποιοι ειχαν ταξιδεψει με αεροπλανο.

Το μικρο κονβοι διεσχισε την πρωτευουσα της Τυνισιας. Κατα μηκος της παραλιακης εβλεπαν πολλες ακατοικητες περιοχες. Την ερημια του τοπιου εσπαζαν σκορπιες, λευκες πολυκατοικιες και φοινικοδενδρα. Η περιοχη αυτη θυμιζε στον Τ. τον δρομο της παραλιακης απο την Βουλα προς το Καβουρι. Πανω κατω παρομοια δομηση. Περνωντας κατοπιν απο καποιο προαστιο της πολης, η ρυμοτομια ηταν διαφορετικη: Οι ησυχες γειτονιες με τα δυοροφα σπιτια, τους κηπους και τις καγκελοπορτες θυμιζαν πανομοιοτυπες απο την Κηφισια. Το κεντρο τελος της πολης, δεν ηταν πολυ διαφορετικο απο αυτο της Αθηνας: Πολλα αυτοκινητα, καυσαεριο, μεγαλα κτηρια, δρομοι που θυμιζαν αυτους στα περιξ της Ομονοιας. Σκυθρωπα προσωπα. Ταλαιπωρημενοι ανθρωποι.

Οι ταξιδιωτες αφησαν πισω τους την πρωτευουσα. Ταξιδευαν ολο και πιο νοτια. Αρχισε να νυχτωνει. Καποτε εφτασαν στον προορισμο τους: Το χωριο Τεμπουρσουκ, με τους χωματοδρομους, τα χαμοσπιτα, τα παμπαλαια γαλλικα αυτοκινητα. Λιγο πιο εξω απο το χωριο υπηρχε μια ταβερνα. Εκει η ομαδα συναντηθηκε με τους καθηγητες. Ο Τ. ηταν πνιγμενος μεσα σε εναν καταιγισμο συναισθηματων: Eυχαριστηση, ικανοποιηση, ενθουσιασμο. Απο την υπερενταση του ταξιδιου, οχι μονο δεν ειχε κοιμηθει καλα την νυχτα στο πλοιο, αλλα το στομαχι του ειχε δεθει κομπο και δεν μπορουσε καν να κατεβασει μπουκια κατω!

Ηταν βραδυ Παρασκευης. Οι ταξιδιωτες πηγαν στα σπιτια που ειχαν ενοικιαστει για να τακτοποιησουν τα πραγματα τους και να ξεκουραστουν. Τραγουδια ακουγονταν απο τα γυρω σπιτια. Γιορταζαν γαμους. Οι γυναικες εκαναν περιεργους, αλλα χαρακτηριστικους ηχους με την γλωσσα, οπως ειναι το εθιμο στους αραβικους γαμους. Αυτα τα γλεντια τους θα κρατουσαν την αποστολη για αρκετα βραδια σε επαγρυπνιση.. Το Σαβ/κο ειχαν ξεναγηση επι τοπου και προετοιμασια της δουλειας για την Δευτερα. Θα εμεναν εναν μηνα στην χωρα για αυτο.

Τρια σπιτια βρισκονταν στη διαθεση της αποστολης: Στο ενα κοιμονταν οι καθηγητες. Χρησιμευε επισης ως αρχηγειο και εξορμητηριο των καθημερινων αποστολων. Σε αυτο γινονταν οι πρωινες και οι βραδυνες συγκεντρωσεις. Στα υπολοιπα δυο σπιτια διανυκτερευαν οι φοιτητες, αγορια και κοριτσια αντιστοιχα. Βεβαια υπηρχαν καποιοι και καποιες που ουτε αυτα τα προσχηματα κρατουσαν, αυτο ομως ειναι ενα αλλο θεμα.

Τις επομενες ημερες, ο Τ. ειχε την ευκαιρια να ζησει απο κοντα την ιστορια στην μαγευτικη πολη της Thugga (εικ. 1-3) που συνδυαζει το μεγαλειο του ρωμαικου της παρελθοντος στην αρχιτεκτονικη της με στοιχεια απο την καρχηδονιακη, την νουμιδικη, την ελληνιστικη, την βανδαλικη, την βυζαντινη και την αραβικη παρουσια. Η δουλεια πηγε καλα. Το ταξιδι της επιστροφης ειχε μεγαλη φουρτουνα. Εφτασαν ομως καλα στον προορισμο τους.

Η επομενη χρονια ξαναβρηκε τον Τ. στην Thugga. Η διαδικασια του ταξιδιου προς και απο Τυνισια ηταν πανω κατω η ιδια με την προηγουμενη και ολιγον ρουτινιαρικη για αυτον, μιας και ειχε ηδη την εμπειρια της πρωτης φορας. Τουλαχιστον αυτη την φορα ειδε στο λιμανι της Γενοβας την ισπανικη γαλερα "Neptune", η οποια κατασκευαστηκε και χρησιμοποιηθηκε στην ταινια του Ρομαν Πολανσκι, "οι πειρατες". Η συνθεση της ομαδας ηταν καπως διαφορετικη, μιας και ο διευθυντης της σχολης δεν ηταν παρων. Οι δυο διδακτορικοι απουσιαζαν επισης. Ακομη ειχαν ερθει καινουργια προσωπα, νεοι φοιτητες.

Εικ. 1 Χαρτης της Thugga
Το αισθημα παντως του να εργαζεσαι, οντας κλασσικος αρχαιολογος στην βορεια Αφρικη ειναι λιγο παραξενο. Κι αυτο διοτι στην ευρωπαικη επιστημονικη ορολογια, ως κλασσικη αρχαιολογια νοειται η μελετη του ελληνορωμαικου πολιτισμου. Οι μεγαλες ευρωπαικες σχολες του περασμενου αιωνα ειτε ειχαν επιβαλει, ειτε ειχαν σκοπιμως ασχοληθει αποκλειστικα με την ερευνα στην Ελλαδα, την Τουρκια και την Ιταλια απο την πρωιμη εποχη του σιδηρου εως το τελος της αρχαιοτητας. Στον τομεα ομως αυτον ανηκουν και οι φερομενες ως περιφερειακες κουλτουρες, οπως των Ετρουσκων, των Φοινικων, των Ιβηρων, και βεβαιως ο μινωικος-μυκηναικος πολιτισμος. Και καθως τα ορια διευρυνονται, και λογω του κορεσμου θεματογραφιας, αλλα και λογω της διανοιξης των συνορων σε καποιες αλλες χωρες, οι κλασσικοι αρχαιολογοι ασχολουνται και με την μελετη ευρηματων και περιοχων απο τις ελληνικες αποικιες (π.χ. στη Μαυρη Θαλασσα), απο την παρουσια των ελληνιστικων βασιλειων στην Ανατολη (π.χ. στο Αι Καχουν, την Σελευκεια και την Βερενικη) - και οπωσδηποτε με τις επαρχιες της Ρωμης! Πως εξελιχτηκαν δηλαδη η αρχιτεκτονικη, η γλυπτικη, η αγγειοπλαστικη, η θρησκεια και ενα σωρο αλλοι τομεις εκτος της Ρωμης;
Σε αυτα τα πλαισια κινουνταν οι ερευνες της σχολης του Τ. στην Τυνισια και στην εν λογω πολη. Επομενως δεν υπηρχε ουτε ο χρονος, ουτε η διαθεση για πεσσιμισιτκες σκεψεις και αμφιβολιες για το τι γυρευουν κλασσικοι αρχαιολογοι εκτος Ιταλιας, Ελλαδος, Τουρκιας. Διοτι και η ρωμαικη βορειος Αφρικη ανηκει στο πεδιο ερευνας τους!

Εικ. 2 Concordia Tempel στο κεντρο της πολης, την αρχαια ρωμαικη αγορα (forum)
Στο σημειο αυτο, ειναι καλυτερο να συνοψισει ο Τ. τα των εμπειριων του απο την συμμετοχη του στις 2 ερευνητικες καμπανιες (1999, 2000) στην Thugga:
Η συμμετοχη στη δουλεια αυτη ειχε το καλο οτι ολοι οι φοιτητες περασαν απο ολους σχεδον τους τομεις. Ο Τ. για παραδειγμα συμμετειχε στις εργασιες ανευρεσης ενος κελλαριου της βυζαντινης περιοδου στο forum. Κατοπιν ασχοληθηκε με την καταγραφη των μικρων, κινητων ευρηματων και κεραμεικης. Αργοτερα ανεσκαψε κοντα στη νεκροπολη και επεβλεψε εργασιες καθαρισμου επι του τειχους της πολης.
Το ταξιδι στην Τυνισια προσεφερε την δυνατοτητα για ημερησιες εκδρομες και σε αλλες περιοχες εκτος της Thugga. Οι συμμετασχοντες επισκεφθηκαν περιοχες στα παραλια της χωρας, οπως η Μπιτζερτα, η Τζερμπα, το Σιντι Μπου Σαιντ. Φυσικα δε, τα ερειπια της Ουτικας και της Καρχηδονας, καθως δε και το μουσειο της. Και στην Τυνιδα ειχαν την δυνατοτητα να θαυμασουν τα ευρηματα του μουσειου Μπαρντο. Δυστυχως τοτε που πηγαν δεν εκτιθονταν τα ευρηματα απο το ναυαγιο της Μαντια - ευρηματα που αποτελουνται απο καλλιτεχνηματα της ελληνιστικης εποχης, οπως χαλκεργα, επιπλα κ.α... Αλλο ενα σημαντικο μουσειο της Τυνισιας αποτελει το μικρο, αλλα μοντερνο κτισμα στο Chemtou ( αρχαιος Simithus) απο το οποιο παρηγαγαν το ονομαστο κιτρινωπο-χρυσαφενιο μαρμαρο. Αρχαιες πολεις στην Τυνισια που προλαβαν να δουν, καθως οι περισσοτερες βρισκονταν σε μεγαλη αποσταση απο την Thugga, περιλαμβαναν τις Bulla Regia, Ammaedara (Haidra), Mactaris (Mactar), Thuburbo Maius, Table de Iugurtha...
Εικ. 3 Το μαυσωλειο του Ατταμπαν. Θεωρειται κενοταφιο του Νουμιδου βασιλια Μασσινισσα. Συνδυαζει αρχιτεκτονικα στοιχεια απο τον ελληνικο, τον αιγυπτιακο, τον φοινικικο, τον νουμιδικο πολιτισμο.
Σε μια αποστολη ομως, στην οποια ατομα απο διαφορετικο υποβαθρο, με διαφορετικες εμπειριες και τροπο σκεψης, καλουνται να συνεργαστουν, να ζησουν μαζι ενα μηνα και, σαφως και δεν μπορει να ειναι ολα ροδινα. Και παρεξηγησεις θα υπαρξουν, και τσακωμοι. Και στις δυο καμπανιες στις οποιες συμμετειχε ο Τ. υπηρχαν εγωιστες και φασαριοζοι που ηθελαν να κανουν του κεφαλιου τους. Φοιτητες δηλαδη με ελαχιστες γνωσεις που δεν γουσταραν υποδειξεις απο αλλους για το πως θα δουλεψουν στο σκαμα τους. καποιοι αλλοι ησαν τοσο απροσεκτοι, που τρωγοντας περισσοτερο καυτερο κους κους απο οτι επρεπε, επαθαν διαρροια. Η δουλεια που τους ειχε ανατεθει εμεινε πισω και επρεπε καποιος αλλος να βγαλει το φιδι απο την τρυπα. Δεν ελειπαν ακομη και οι γλειφτες, αυτοι και αυτες που με καθε τροπο προσπαθουσαν να πραγματοποιησουν τις φιλοδοξιες τους. Μια απο τις φοιτητριες π.χ. που ειχε συμμετασχει στην καμπανια 1998 και για αυτο την εβαλε ο διευθυντης υπευθυνη στην κεραμεικη, συκοφαντησε καποιο βραδυ τον Τ. στον διευθυντη της ανασκαφης, επειδη το μεσημερι της ιδιας μερας, ζαλισμενος απο την αφορητη ζεστη, στηριξε για ενα λεπτο το κεφαλι του στα χερια του! Για τον "συνηθη υποπτο" της περασμενης καμπανιας ομως, που εριχνε υπνους στις αποθηκες και μπεκροπινε τα βραδια, δεν ειχε διαμαρτυρηθει κανεις! Τουναντιον, του εδωσαν και μια θεση σε μουσειο στην Ελβετια κι απο πανω! Στην δευτερη καμπανια που μια φοιτητρια, αντι να βοηθησει στις μετρησεις, αποκοιμηθηκε στη σκια του τειχους, επισης δεν υπηρξε προβλημα. Αντιθετως, η κοπελα αυτη σημερα συμμετεχει σε καιριο ποστο στην Αιγυπτο! Αξιοπροσεκτο ομως ειναι, οτι η γλειφτρα φοιτητρια, συχνα πυκνα καθοταν τα βραδια, μετα την δουλεια, διπλα στον διευθυντη, και ολο και κατι του ψυθιριζε.
Δυστυχως και ο διευθυντης της ανασκαφης ειχε τα χουγια του. Ηταν μονιμως δυσαρεστημενος με οτιδηποτε. Δεν το ελεγε ομως. Δεν ελεγε ποιο ειναι το προβλημα. Αλλα γκρινιαζε πισω απο την πλατη των φοιτητων. Και επινε πολυ. Καποιοι ειπανε οτι ηταν απογοητευμενος που αυτος, ενας ειδημων στο μινωικο πολιτισμο, ειχε δεχτει να αναλαβει την διευθυνση της ανασκαφης σε θεμα και περιοχη εκτος των ενδιαφεροντων του. Αλλα ηταν η θεση του στο ινστιτουτο τετοια. Ελαχιστη συμπαρασταση εδειξε τελικα. Οι φοιτητες π.χ. ειχαν να κανουν με κεραμεικη τυπου Campana Ware A, B, C και δεν ηξεραν καν τι ειναι αυτο και πως την ξεχωριζεις, διοτι ουτε το ειχαν μαθει, ουτε ηξεραν βιβλιογραφια για αυτο. Η ολη επιχειρηση φανταζε ανοργανωτη, με αρκετο χωρο για τον καθενα να κανει του κεφαλιου του, να το παιζει μουρη και μεγαλος επιστημονας, χωρις φυσικα να ειναι. Καποιοι απο την ανωτερη αυτη ιεραρχια ειχαν περιεργα γουστα και συνηθειες. Προτιμουσαν μετα την δουλεια να πινουν αλκοολ, το οποιο πολυ ευκολα μπορει να βρει κανεις στην Τυνισια. Αυτη η ιστορια, στην οποια ο προαναφερομενος διευθυντης πρωτοστατουσε, μπορουσε να κρατησει ολη τη νυχτα! Σε καποια φαση, το πραγμα αυτο παραχοντρυνε: Καποιοι απο τους φοιτητες της αποστολης 2000 επαιξαν χαρτια. Ο χαμενος επινε. Μια κοπελα που συμμετειχε στο παιχνιδι ηπιε τοσο πολυ, που εχασε σχεδον τις αισθησεις της! Ευτυχως την επομενη μερα συνηλθε. Η σταση του διευθυντη ηταν να τους κανει μια τυπικη και διολου αυστηρη επιπληξη... Ενα αλλο προβλημα επισης ηταν, οτι καποιοι απο αυτα τα γερα ποτηρια ειχαν την απαιτηση, οχι μονο να τους συνοδευεις στις οινοποσιες τους μεχρι αργα, αλλα και να ξυπνας με την ανατολη του ηλιου για την δουλεια. Δικαιως λοιπον καποιοι αλλοι αναρωτιοντουσαν, εαν η αποστολη ειναι εκει για ερευνα η´ για διασκεδαση. Διοτι δεν εχουν ολοι τις ιδιες αντοχες και εαν πρεπει να σηκωθεις νωρις το πρωι και να αποδωσεις, κρατωντας ολη την μερα, θα πρεπει να πας και νωρις στο κρεβατι και οχι να ξενυχτας ολη τη νυχτα.
Ο ρολος του Τ. και στις δυο αποστολες που συμμετειχε, δεν ηταν ιδιαιτερα ενεργητικος. Μολονοτι ειχε την διαθεση να προσφερει περισσοτερα, εβλεπε οτι η ευκαιρια του αρνουνταν να του δωθει. Μια με την γλειφτρα φοιτητρια, μια με το ολο περιβαλλον απο την σχολη. Τον εβαλαν σε ποστα που πιστευαν οτι δεν θα μπορει να αποδωσει. Ετσι για να εχουνε να λενε οτι οτι αυτος φταιει. Ευτυχως που τα πραγματα δεν εξελιχθηκαν ετσι. Κοιτωντας τους συμφοιτητες του, τους διδακτορικους, τον διευθυντη, ολα αυτα τα βραδια γυρω απο το τραπεζι, καθως μπεκροπιναν, αρχισε να αμφιβαλλει για τους σκοπους και το λογικο της ολης επιχειρησης. Ο διευθυντης ειδικα, τον ειχε απογοητευσει. Τον νομιζε για δευτερο πατερα του. Αλλα δεν ηταν. Ο ανθρωπος εδινε την εντυπωση οτι δεν ηξερε τι ακριβως ηθελε να κανουν οι αλλοι, αλλα δεν τους ελεγε τι περιμενε απο αυτους. Οσο για τους συμφοιτητες του, ο καθενας κοιταγε την παρτι του. Αλλος να φλερταρει κοριτσια, αλλη να προβληθει και να ανεβει στην ιεραρχια της δουλειας μετα γλειψηματος... Αμφεβαλλε για το αν οι περισσοτεροι απο αυτους αγαπουσαν αυτη την χωρα και τους ανθρωπους της. Περισσοτερο τους ενιαζε να το παιξουν μουρη, οτι και καλα πηγαν στην βορειο Αφρικη και ετσι. Ο Τ. μπορει να ξεκινησε με αυτη την νοοτροπια. Αλλα μπλεχτηκε στο προγραμμα. Η δουλεια του αρεσε. Ηθελε να μαθει κι αλλα. Την χωρα και την περιοχη που δουλεψε τα εβαλε στην καρδια του. Ακομα και εαν συνεβησαν γεγονοτα, οπως αυτο με τον εντοπισμο ταφικου οικοδομηματος, το οποιο δεν επιτρεποταν να ανασκαψει. Περισσοτερα ομως για αυτο στο επομενο κειμενο!




Keine Kommentare:

Kommentar veröffentlichen